Her roj rojeke bîn jiyaney ma ra şona. Ma nêzanê senî şona zî. Mîyanê ene jiyana ke ma ra şona de zehf çî, sazî, merdimî estê ma qet qîmetê înan nêzanê. Ma eyro verê xo bidê înan ra çende heban.
Yewîya Eczakaran
Wexto ma mîyanê kuçîro derbas benê ma rastê “Yewîya Eczakaran” yenê. Yewîya Eczakaran? A çi ya? Çi kar kena? Ma qe enî çîyan nêfikirênê zî. Çimkî ti fêdey ma tede çinî yo. Ma vanê qey çinî yo. La roj yena, ma vacin vîrusê ke vecêno. Wa vîrusê korona bo. A çaxî pêdivî merdiman bi dermanan benê. Û henî dermanxaney dermananê destê xo de nêroşenê, ya zî bi heqo normal nê, la bi pereyanê zêde roşenê. Aha, tam a çaxî Yewîya Eczakaran kuna meydan, mudaxale kena. Şima va çi? Pêdivî ma bi Yewîya Eczakaran çinê bî nê?
Komeleya Kitabxanekaran
Komeleya Kitabxanekaran çi ya nawey? Çi fêdey ma tede est o? Çinî yo nê? Erê belkî welatê ma de çinî yo, la welatanê bînan de? Mesela Ewropa de?
Ewropa de, zanîngehan de beşê kitabxanekarî est o. Bi taybet merdimî ê beşî wanenê. Erê şinê benê kitabxanekar. Kunê mîyanê kitaban. La ma hete? Ciwanêke wirzo vaco “Ez wazena zanîngehe de beşê kitabxanekarî biwanî” ma go pê bihewin. La şar ana nîyo. Şar qîmet dano kitaban zî, kitabxanekaran zî û Komeleya Kitabxanekaran zî.
Erê Komeleya Kitabxanekaran ma hete çinê bî la zemanêke ma hete zî kitabî bi qîmetî bî. Bawnê serranê 90’yan ra, destê her ciwanê ma, çendeyê her ciwanê ma de kitab bîbî. La ciwanê enkay? Şima destê çende heban de kitab vînenê? Sera çendê ciwananê enkay teyşanê zanîne, teyşanê wendişî û kitabanê? Şima va çi? Pêdivî bi komeley kitabxanekaran çinî ya? Pêdivî bi kitaban çinî ya?
Komeleya Dewan
Hema hema her bajarî de ma rastê “Komeleya Dewan/Komeleya Qezan” yenê. Komeleya Dewan çi yê? Çi karî kenê? Ê nêbê zî benê, nê? Bersivê şima çi yo?
Ma raste rast vacin komeley dewan qeybî kulturê ê dewan muhîm ê. La Tirkîya de ê peywirê xo anê ca? Nê. Çimkî wexto ma hawnenê, ma vînenê ke hema hema heme komeleyî zey qehwexanî, zey cay kaykerdişê qaxizan yenê şixulnayişî. Heme kerdê zey lokalan. La ger gorey edet û bi rastî xebatanê qeybî şarî bêre xebetnayişî muhîm ê. Mesela Stenbol de Kayy-Der esta. Keyy-Derê bi sereyan qeybî çandê qezayanê Çewlîgî kar kerd û hema zî kena. Çi mawazenê vacê çîkew aneyîn o. Komeleya Rojava bîbî Amed de. Hamî girotişî. Çiqa muhîmebî nê?
Taximê jêrînî ê fûtbolê
Bajaran de ma rastê tabela yenê, ana nisto: ‘X takim alt yapi klûbu’ (Tîmo Cêrîn ê Klûbey X). Ma qe tabela nêwanenê zî. Erê ma nêwanenê la ê qederey tûtanê ma dîyar kenê. Bifikirê ke tûto hewt-heyşt serre, des serre ti benê a klûbe, ewca mûseno kaykerdişê tope û qederey cê bedelêno. Tenî nêmûseno kaykerdişê tope, a klûbe de şiklê jiyane çaway bo mûseno ê şiklî zî. Ger a klûbe henî demokrat, şoreşgere bo tût ana şikil geno, la ger neteweperest-mihafezekar bo tûtî ana şikil gêno.
Ma eşkenê zehf nimûnanê bînan zî bidê, la bes ê. Welatê raver şîyê de qîmet û cay komeleyan/yewîyan zehf o. Mesela Amerîka de dewrê sera 70 merdimî endamê komele/yewîn/sendîka û çî aniyînê. La Tirkîya de? Tirkîya de eno reqam dewrê sera desî yo. Mîyanê şarê ma de xo ra tewr tay o. Ma zî zey şarê tepîya mendê hay ma zêde enî komele yan zî yewîyan ra çinî yo. Mesela “Komeleya Sarmaşik” bîbî Amed de, çende tenan zanayêne? La çiqa qîmetê cay bibî, çiqa alîkarîya malbatan kerdêne… Zehf muhîme bî. Ana heyseno gere ma zehf cay komele/yewîn/sendîka/klûb, sazî û rêxistinanê anayînan bizanê. Ana heyseno ke bi rêxistinî ma eşkenê raver şorê…