Me tu bi çend quruşên
mezinbûnê firot ey zarokatî
pepikên te yên sor jî neman
qocoxê te yê kesk jî
me tu li ser lingek firot
pepikên sor ji pişt derî
qocoxê kesk ji bin masê derketin
em teslîmê qereqola mezinan bûn
me li ser hev îfade da
me li ser te îfade da
pepikên sor jî hatin teslîmkirin
bebik, erebok û lîstik jî
em ji paş perdeyên şevê derketin
û me berê xwe da qereqolê
ey zarokatî, me bibexşîne!
me hev jî kuşt hevokan jî
ne, gulêvar man
ne kêvroşk
me tu di bin nelên
hespên mezinan de tune kir
ev hem sûc hem jî ceza ye ji me re
Min wiha gotiye di helbestek ji helbestên xwe yên dawî de lê sûc û ceza dikare bibe eynî tişt? Bersiv erê ye. lew carna dibêjim ku welat jî hem sûc hem ceza ye ji bo me. Sûc e, ji bo ku bi hezaran salan e, digel tevî serhildan û berxwedanan jî bindest maye, me nekariye wê jî xwe jî rizgar bikin. Bi vê awayê ceza ye jî. Lew wekî jan û êşa genetîk, di rehên me û jiyana me de digere lê zarokatî? Ew çima û çawa dibe sûc û ceza? Mezinbûn mesela, sûc e lê xeyala zarokatiyê ya pêk hatiye jî. Kîjan mezin nabêje “Xwezila dîsa zar bûma/pêxas û bêşal bûma” (Silav li gorbihuşt Aram) û kîjan zarok nabêje: “Ez ê kengê mezin bibim, çima ez zû mezin nabim?” Niha em ê bêjin; “Temam, vana rast in lê li ku yê vê rastiyê sûc û ceza ye? ev jî rast e. Belkî bi hezaran navên vê rewşê yên din jî hene û ez ê jî demek paşê navên din bibînim. Lewre ‘rastî’ jî diguhere navên wê jî. Tu nivîskarek piştî demek nikare nebêje; “Ev çi ye min nivîsandiye, çima ewqas seranser e?” Lê niha ji min re wiha tê./Di van rojên coronayî de dîsa çavên min bi pey ewrên ku tam naxwiyên ketin û çûn. Hozanek gotiye ku “ewr, serseriyên asîman in.” Rast e têra xwe digerin, ne derdek ne bendek. Herhal tenê ew –ewr- nizanin ku sûc û ceza çi ye. Lê em bi hezar cureyê dibînin, dizanin. Lew wekî pelên weşiyayî ne em li ber lehiya demê, me dibe û dibe. Ger em karibin ji vêya jî sûc û cezayek derxin, em ê bibêjin; “Kê ji te re got, bibe pela weşiyayî û bi ser avê bikeve, ev sûcê te ye lê bûye cezayê te jî…”
Wayê me wiha got lê di meseleya çêbûn û hebûnê de jî qefesa sûc û ceza mirov heps bike jî nikare bisekinîne. Lew bûyînek bêdawî ye, kes nizane ku em hezar sal berê kî û çi bûne û em ê hezar sal paşê kî û çi bin…
Wekî ku ev nivîs hinek bi kesamet û waswas e ne? Çi tê devê pênûsê dinivîsîne û belkî sûc û cezayê wê jî ev e. Loma jî bila bi helbestek xwe ya din xatir ji we bixwaze:
Me got qey çavgirtok e
me xwe veşart
lê hê jî didome
ne sobe!
ne dîtin…
Em hemû winda ne
em di çavgirtokê de
hepsî û winda man welato
kanê sobe/kanê gihîştin
kanê dilşadî
Me got qey çavgirtok e
me xwe veşart
lê kesê nehat me nedît
em hê jî winda ne
ma qey çavgirtok wiha ne?