Çend rojî verî Bankaya Merkeze ya Tirkîya faîzê polîtîka se ra 14î ra fîna se ra 13. Qerarê banka ra tepîya dolar newe ra berz bî. Pîyase de pêlî qewimîyayî.
Şar do zafêr feqîr bibo
Qerarê Heyetê Polîtîkaya Peran ê Bankaya Merkeze xeylê ame nîqaşkerdene. Ekonomîstan no qerar çend hokan ra ercna. Heyetî seba nê qerarî eşkerayîyêke kerde û vat ke girdbîyayîşê ekonomî lezîye vîndî keno, berhemardiş û îstîhdam gino war ro. Coka ey faîz fîna. Labelê kesî na eşkerayîyêke ra bawer nêkerd. Na gamêka hukmatî zaf şikdar bîye. Goreyê tayê ekonomîstan Bankaya Merkeze tîya de taktîko ekonomîk kerdbî. Mîsal ekonomîst Mustafa Durmuş nuşteyê xo de nê qerarê heyetî bi hawayêkê detayin ercneno. Durmuş nuşeno ke netîceyê komelkî û ekonomîkî yê nê qerarî do xeylê xirab bibê. Goreyê Durmuşî nisbetê rotişê banan se ra 36 gina war ro. No nisbet menfeatanê sermayedarê înşaatî rê gefî waneno. Nê semedî ra sinifê sermayedarî waşt ke Bankaya Merkeze faîzî bifîna. Yanî hukmat tîya de oncîna xizmetê sermayedaran keno. Netîceya qerarê faîzî do oncîna cuya şarî ser o tesîrê negatîfî bikera. Na çarçewa de Durmuş vano ke dovîz do berzbîyayîşê xo rê dewam bikero. Enflasyon zî do bizedîyo. Xo ra dolar nê rojan reyna berz beno. Coka bêkarîye, xizanîye û krîzê ekonomîkî do bişîdet bibê.
Kerga ke wazena qaze biba
Hukmato ke faîz da war ro vano ke welatê Çînî ra nimûne gêno. No kerdişê îqtîdarî reyna çimê ekonomîstan de deyra komîk bî. Çike ê ekonomîstî vanê ke ekonomîya Çînî bi Tirkîya nêna pêveronayene. Çîn de nika nisbetê enflasyonî se ra 2.7 yo. Nisbetê faîzî 2.1 bî û bado 2.0 kerd. Yanî hukmatê Çînî faîz da war ro. Rezervê dovîzê Bankaya Merkeze ya Çînî 3 trîlyon dolar o. Eke faîz bêro fînayene, ekonomî cade gandar bena. Çîn hetê ekonomî ra hêzdar o. Yanî Tirkîya manena kerga ke wazena qaze biba.
Hûmara mîlyoneran zedîyaye
Her gama Bankaya Merkeze de menfeatêkê baronan esto. Olîgarşî aye destê xo de sey tîtikî kay keno. Teyna a nê xezînaya şarî zî destê înan de yew tîtik o. Mîsal çend aşmî verî pergalê mevduatî yê kurî ra seveknaye amebî caardene. 6 aşmî vîyartî û hûmara mîlyoneran zedîyaye. Goreyê îstatîstîkan serra 2018î de hûmara mîlyoneran nêzdîyê 160 hezarî bîye. 2022 de hûmara înan zedîyayê û bîye nêzdîyê 670 hezarî. Nê îstatîstîkî mojnenê ke rejîme Erdoganî pîzeyê dewlemendan mird keno. Hetêk ra 17 mîlyon nufus sînorê xizanîye de yo, hetekê bînî ra hûmara mîlyoneran zedîyena.
Hûmara mîlyarderan 27 bîye
Tirkîya de hûmara mîlyaderan zî zedîyena. Xo ra dewlete vernîya înan akena, îhaleyan dana ci. Goreyê dayeyanê kovara Forbesî serra 2021î de Tirkîya ra 2 mîlyarderî kewtî mîyanê lîsteya mîlyarderanê dinya. Tirkîya de hûmara mîlyarderan 4 merdimî zedîyaye. Nika Tirkîya de 27 mîlyarderî ciwîyenê. Dinya de zî hûmara mîlyarderan zedîyena. Serra 2021î de hûmara înan vejîyaybî nêzdîyê 3 hezarî. Bikilmî sinifêko qij maldarîye destê xo de gêno pê û girseyan feqîr keno. Sîstemo kapîtalîst wina yo.
