Êzidî yanî qewmo ke raştê 74 fermanan ameyo, qewmê merdimî yo tewr qedîm û kehen o. 3yê tebaxa 2014î de yanî 10 serrî verê cû bi destê DAIŞî û hemkarîya Berzanîyan fermanê 74ine ê êzidîyan ame dayîş û Şingal de qirkerdişêk ame kerdiş. Bi hezaran êzidîyî na roje de ameyî remnayîş û qetilkerdiş. Têgêrayîşê Azadîye 12 esparê xo seba şerkerdişê vera DAIŞî şirawitî Şingal û tena gerîla resaye hawara êzidîyan. DAIŞî waşt ke êzidîyan qir bikero. Bawerî û kulturê înan zî çinî bikero. A roje ra dima û bi serewedarnayîşê Îranî şarê kurdî dinya de veng da û vat ke ma est ê. Her kes zano ke kamî êzidîyî xelisnayî û kamî seba înan xo ver da. Ganî Qirkerdişê Şingalî nêro vîrakerdene.
Badê ke gerîlayan Şingal azad kerd, bi seyan esîrî ameyî xelisnayene la hema zî aqubetê bi seyan êzidîyan nêno zanayene. Hêrişê DAIŞî yê 3ê tebexa 2014î de bi hezaran êzidîyî ameyî qetilkerdene, bi hezaran cinîyê êzidîyî ameyî remnayene û sey koleyan bazaran de roşîyayî. Tena cinî û camêrdî para xo nê fermanî ra nêgirewtê. Domanî zî ameyê rotiş, sey kole ameyê şixulnayîş û sey bombeyo ganî ameyê perwerdekerdiş. Bi hezaran êzidîyê ke ameyî qetilkerdene hetê DAIŞî ra bi komî kommezelan de ameyî binerdkerdiş. Iraqo ke hemkarîya qirkerdişî kerd hema serrra 15ê adara 2019î de bi çimdarîya Neteweyê Yewbîyaye dest bi akerdişê nê kommezelan kerd. Heta nika bi desan kommezelî ameyê akerdiş û cenazeyê ke merdimê ci heme qirkerdiş de dinyaya xo vînî kerdê bêwayîr mendî. Jenosîdê herême ame xerepnayîş û tena merde nê yê ke weş xelisîyayî zî bêwayîr mendê. Nê qewimîyayîşan ra yew zî rojanê verênan de Almanya de vejîya raşte.
Dozgerîya Federale ya Karlsruhe yew hewte verê cû eşkera kerd ke cinîyêke û mêrdeyê aye bi gumanê hêrişê cînsî yê vera 2 domananê êzidîyan û kolekerdişê înan ra başûrê Almanya de tepişîyayê. Dozgerîye bi eşkerayîya çapemenîye vat ke camêrd Twana H.S. û cinîya ci Asîa R.A.ye mabênê serranê 2015-2017î de Iraq û Sûrîye de endamê DAIŞî bîyê. Înan serra 2015 de domanêka êzidî ya 5 serre û dima ra zî domanêka êzidî ya 12 serre kerdê sey koleyê xo û seba her tewir hewcedarîya xo şixulnayê.
Domanî raştê tecawuzî ameyî
Dozgerîye vat: “Twana H.S.yî zaf reyî tecawuzê wird domanan kerd. Asia R.A. zî oda amade kerde û domanan rê meqyaj kerda. Domanê êzidîyî bi zorî goreyê Îslamî ameyê têgêrayîş. Domanan şîdeto fîzîkî yo giran zî dîyê. Serra 2017 de wirdî domanî hetê Twana H.S. û Asia R.A. ra teslîmê endamanê DAIŞî yê bînan bîyê.”
Twana H.S. û Asia R.A. hewteyo verên Regensburg û Roth de amebî destbendkerdiş û 10ê nîsane de zî mehkema qerarê tepişîyayîşî da.
Tirbeya Şêx Adîyî
Hêrişê vera Şingalî de çeteyan tena zirar nêda gandaran. Zirar da kultur, cayê bimbarek û xoza zî. DAIŞî êzidîyî bi komî kiştî, remnayî, bazaran de rotî, her tewirê koletîye û keyeyê xo de sey kole da şixulnayîş. Vera nê heme tewirê hêrişan de êzidîyan herra xo nêteriknaye, wayîrê bawerî û kulturê xo vejîyayî. Hema zî Şerfedîn yeno zîyaretkerdiş û tirbeya Şêx Adîyî ser de dua yeno kerdiş. Êzidîyanê ke fermanê 74ine û ê bînan de koçê teberê welat û bajarê bînan kerd bi wesîleya na roja bimbareke agêrenê serê herra xo ya qedîme. Na roja bimbareke rê zî Çarşema Sûre yena vatiş.
Manaya Çarşema Sûre
Goreyê êzidîyan dinya de wext 1ê nîsane de dest keno û dinya na roje de awan bîya. Nê semedî ra êzidîyî aşma nîsane sey dest pêkerdişê serra newîye yanî sey, Çarşema Serê Serre bimbarek kenê. Goreyê êzidîyan dinya 7 rojan de qewimîyaya û goreyê bawerîye sûr Homayî û rengê sipîyî zî Melegê Tawusî temsîl keno. Hake sey sembolanê Çarşema Serê Nîsane yeno dîyîş û goreyê bawerîye dinya verê cû hakêke nepewte bîya û dima zî gan kewto zereyê hakî. Adir zî goreyê bawerîye pakî yo û bi tafînayîşê adirî tu xirabîyêk nêreso înan. Yanî adir goreyê bawerîye xirabîye ra pawitiş.
Bawerîye ra tawîz çin o
Tena êzidîyî nê teberê welatî ra zî xerîbê ke na bawerîye meraq kenê û her çar hetê Kurdistanî ra şar na roje de herikîyeno Şingal. Şingal sey cayê bîyayîşê merdimîye yeno zanayîş û sey şaro tewr qedîm yeno zanayîş. Her çend ke êzidîyî 74 fermanî ra derbaz bibî zî hema zî serê payan de yê û bawerîya xo ra tawîz nêdanê.
