Dewleta tirke kolonîzekerdox û barbar a. Na dewlete de huqûq caran nêbî û nika zî çîn o. Tarîxê dewleta tirke tarîxê qetlîyaman o. Anatolîya de kamcî etnîsîte estbî, bi destê îdarekaranê barbaran ê dewleta tirke ameyî çînkerdene. Bitaybetî ronîyayîşê Komara Tirkîya ra tepîya polîtîkaya qirkere hîna bişîdet bîye. Seba awankerdişê netewe-dewlete polîtîkaya “apartheîdî” ameye caardene. Xora netewe-dewletî manenê êjderê Komodoyî. Yeno zanayene ke êjderê Komodoyî gama ke seydwanîye kenê, qurbananê xo nêcawenê û cade qult kenê. Netewe-dewletî zî hêrişkar û seydwan ê. Çimanê înan de pêro kêmneteweyî û nasnameyê etnîkî sey “qurbanî” yê.
Dewleta tirke tarîx de Kurdistan her tim sey kolonî hesibna. Têna demê Komara Tirkîya de nê, demê Dewleta Osmanîyan de zî famo winayên estbî. Ma vajê serra 1829î de mabênê Rûsya û Împaratorîya Osmanîyan de Peymana Edîrne ameye îmzekerdene. Goreyê na peymane îdareyê tirkan xeylê cayî vîndî kerdî. Şertê peymane zaf giran bîyî. Peymane ra pey Dewleta Osmanîyan seba ke vîndîkerdişê erdanê xo telafî bikero, dest pê hêrişê Kurdistanî kerd, xeylêk cayî rijnayî û kurdî qir kerdî. Destanê mîrîyanê kurdan ra statûyî gêrîyayî. Yanî tirkî vera Kurdistanî sey kolonîzekerdoxan têgêrayî. Tirkan waşt ke cuye û ameyoxê kurdan bixo dîyar bikerê.
Qeyûmê Mêrdînî
No feraseto gemarin heta nika dewam keno. Rejîmê Erdoganî wazeno ke kurdî sey “bindestî” biciwîyê. Coka Kurdistan de keno ke otorîteyê xo konsolîde bikero. Bi nê hawayî serra 2016î ra nat şaristananê Bakurê Kurdistanî de polîtîkaya qeyûmî ya lêşine rayra beno. Hetêk ra vajîyeno ke Tirkîya de “demokrasi” esto, hetekê bînî ra îradeyê şarî yeno diznayene. Gama ke nê qeyûman şaredarîyî xesp kerdî, eynî wext de ziwan, kultur û butçeya şarê kurdî talan kerdî. Nêzdî 7 serrî yo şar xo îdare nêkeno. Nê qeyûmanê barbaran ra tewir balkêş qeyûmê Mêrdînî Mahmut Demîrtaş o. Demîrtaş serra 1965î de Kirşehîr de ame dinya. 10ê Hezîrana 2020î de sey walîyê Mêrdînî ame tayînkerdene. Ey heman wext de Mêrdîn de dest pê qeyûmîye kerde. Demîrtaşî ra ver Mustafa Yamanî qeyûmîye kerdêne. Binê îdareyê Yamanî de xeylêk bêrayîrîyî û bêûsulîyî ameyî kerdene. Dima ra na polîtîka hetê Mahmut Demîrtaşî ra ameye domnayene. Ey bi temamî “heramîye” ramite.
Skandalê qeyûmî
Demê Mahmut Demîrtaşî de xeylêk skandalî peyda bîyî. Ma vajê Abdurrahman Şahîn Serekîya Daîre ya Xizmetanê Keyeyî û Cinîyan rê ame tayînkerdene. Ganî yo ke cinîyêke uca de cabigirewtêne. Bado skandalanê qeyûmî dewam kerd. Deynê şaredarîye sey bahane ramojna û qezaya Artuklu de “camîyêk” rot Wezaretê Malîye. Qeyûmî yew zî awanîya tarîxî ya Mêrdînî xeribnaye. Şaristanê Antîkî yê Dara de awanîya betonarmeyî viraşte.
Ziwan û kulturê kurdan
Qeyûmî Mêrdîn de bi temamî polîtîkaya apartheîdî rayra berde. Hişê ey de kurdofobî estbî. Dîyar bî ke domanîye ra hem dewlete hem zî keyeyê xo ra “perwerdeyê tirkperestîye” girewto. Na çarçewa de Mêrdîn de hêrişê ziwan û kulturê kurdan kerdbî. Mîsal kayê tîyatroyî yo kurmancî “Tartuffe” ame qedexekerdene. Reyna Weşanxaneyê Avesta waştbî bi nuştox Mîrza Metînî roportajêkê edebî bikero, labelê no roportaj zî qedexe bî. Îdareyê Mahmut Demîrtaşî sembolê îqtîdarê Erdoganî yo. Erdogan merkez de keman cineno, qeyûm reqs keno. Qeyûmî qasê leşkeranê rejîmê Erdoganî têgêrenê. Netîce de se bî? Qeyûm bi destê Erdoganî tayînê Walîyîya Bursa bî. Yanî Mahmut Demîrtaşî rê xelate dîyaye. Derheqê ey de hukm zî bêveng mend. Pêro dezgehê dewleta tirke vera kurdan nîjadperestîye kenê. Eke cayêkî de huqûq çîn o. Eke welatêkî de dozger û dadgerî goreyê fermanê yew merdimî têgêrenê. Uca de medenîyet çîn o, “hovîye” esta. Eke yew merdim bixo qanûnê bingeyî binpay bikero, îdarekarê ke bi destê nê merdimî yenê tayînkerdene zî bi asanî qanûnan binpay kenê.
