Vatişêko zazayan esto, vanî, “Şar ma şinasneno.” No vatiş gelek gelek xorî yo û qasê xorîbîyayîşê xo zî giran o. Raşta ci şar ma şinasneno? Gelo hayeyê şarî, ma ra çendêk esto? Ma eşkenî vajî ke şarê ma, ma fam keno? Wa fikranê ma hetêk de bimanî, wa heme kerdenê ma zî hetêk de bê; gelo raşta ci şar ziwanê ma fam keno? Nê persî sereyê ma wenî/hurînenî! Çira ma tu kes derheqê nê persan de nêfikiryenî? Çira qet nêno ma vîrî ke ma vajî; gelo endêk xebate esta, şarê ma pê zano yan nê? Nê persî û nê vatişî seba ziwanî yê. Eke ma behsê ziwanêk kenî gere ma vernî de bifikirî ke kam çiqas û senî ziwanê ma fam keno. Gere ma heme çîyan ra ver bîyarî xo vîrî ke meseleya yewine; famkerdiş o. Ma bi serran bixebitî û derheqê hezaran çîyan de bibê wayîrê zanayîşan; eke ma nêeşkî nê çîyan bi ziwanê şarê xo biresnî şarê xo çi manaya kar û gureyê ma manena.
Ziwanê ma her ke şino apey maneno, helbet derheqê ziwanî de xeylî xebatî estî û berhemê erjîyayeyî resenî wendoxan. Helbet bi ziwanê ma xeberî virazîyenî, nuşteyî nusîyenî labelê meseleya nuştişî bena barêko giran. Meseleya ziwanê herêmî hetêk de meseleya standartî hetêko bîn de mezgê merdiman temîyan kenî. Rojname, televîzyon, medyaya komelkî, weşangerî û gelek qadanê bînan de kesê ke wazenî bi ziwanê xo bigurîyê zaf zehmetîyan ancenî. Xeylî sebebê nê zehmetîyan estî labelê sebebo tewir pîl ziwanê ma yo. Heme merheleyê standartbîyayîşê ziwanî temam nêbîyê û hêna naye ser pîyasaya ziwanî hêra nêbîya. Nê wirdî sebebî mojnenî ma ke rayîrê ma hema zaf derg û zaf teleyîn o. No rayîro zehmet do bi hetkarîya hempar biqedîyo.
Gelek kesê ke zazakî/kirmanckî ser o xebityenî wayîrê rexneyan ê. Helbet rexneyê ke yenî kerdene bi raştî û hêvîyan yenî xemilnayene. Her rexneyê ke seba kar û xebatê ziwanî yenî kerdene, seba kesê ke qada zazakî/kirmanckî de xebityenî zaf muhîm û erjîyaye yî. Bi nê rexneyan asîyeno ke kar û xebatî yenî teqîpkerdene û seba heminan rexneyî estî. Naye kêfweşîyêk awan kena. Labelê na kêfweşî heta cayêk dewam kena û cayêk ra dima tadîyena acizî. Rexne estî la kerdenî çin ê, rexne estî la mudaxele çin o. Ge ge zî rexne estî ke tena nameyê înan rexne yê. Derdê kesê ke zazakî/kirmanckî ser o xebityenî no yo ke; wa baldarîya ziwanî zêde bo û heme kesî bieşkî biresî sewîyeya wendiş û nuştişê zazakî/kirmanckî.
Meseleya esasî famkerdişê şarî yo, eke şarê ma, ma fam nêkero çi derdê ma esto ke ma bi ziwanê xo binusnî. Helbet meseleya raştnuştiş û standartî muhîm a la naye wa nêkewa vernîya famkerdişê şarî û nêba sebebê şikîyayîşê hewesê merdimanê ke wazenî zazakî/kirmanckî binusnî. Wa her kes bieşko goreyê herêma xo nuşteyan binusno, wa her kes nuşteyanê xo bierşawo rojname, kovar, tv û rîpelan labelê qeîdeyê nuştişî zî wa nêerzîyo hetêk. Derdê ma averberdişê ziwanê ma yo; hetê nê derdî de derdêko bîn zî famkerdişê şarî yo. Heta ke ma vatişanê xo nêdî famkerdene, nêbeno ke ma behsê ziwan û kulturê xo bikerî. Heta ke ma barêk nêgîrî paşta xo ma nêeşkenî rexneyan bikerî. Wa rexne û kerdenê ma yewbînan temam bikerî.