Her merdim bedenêke cê est o. Çiyo muhîm oyo ke merdim senî bedenê xo şixulneno.
Ma eyro serê bedenê merdimî de çende çî vacin û mesela biyarê heta ewro.
Heta ewro ma her vato ziwanê ma û ziwanê ma. La ma bizanin ke ziwanê bedenî zî est o. Beden bi nîşaneyan derdê xo ano ziwan, derdê xo mocneno ma.
Bedenê merdimî zehf nazik o, qaso ke nazik o, endêke zî xurt û xoverdêr o. Bedenê merdimî qaso ke beşko binê îşkencî de xo ver bido xurt o, qaso verê vîrusêke qicî de nêşko xo ver bido nazik o. A xêza barî gere baş bêro zanayîşî û gorey aye beden bêro pawitiş.
HEWN
Pêdivîya bedenî bi henî çiyan est o. Pêdivîya bedenê merdimî bi hewnî est o. Roje de 7-8 saetî, la no hewn zî bi şewe, nê bi roje. Eke derdê merdimî bibê, ê derdî serey înan de zey morcelan şorê û bêrê merdim nê şewe nê roje eşkeno rako. A çaxî zî beden lawaz beno; bedeno lawaz beyray cê qeybî nêweşîyan akerdewo.
Bedenê merdimî nîşaney vecênê. Ê nîşaney nîşaneyê nêweşîyan ê. Ê nîşaney zî caw lawaz ê bedenî de vecênê. Bi înan, beden ma ra vano bawne tîya pirsgirêk est o.
TÊGÊRAYÎŞ
Parçey bedenî, ma vacin mil, milê merdimî wexto deceno çînaw bîn, wexto çokê merdimî deceno çînaw bîn vano merdimî ra.
Wexto sere deceno çînan, wexto gurçikî decenê çînaw bîn.
RÎÇIQIRNAYÎŞ
Ziwanê bedenî de rîçiqirnayîş zî est o. Wexto jo rî xo çiqirneno çende çîyan mocneno ra: Ya hêrs bîyo, ya nêweş o, ya baro giroto we giran o.
Wexto jo hêrs beno xeberî nêdo zî bi têgêrayîşanê ci ma mesela fehm kenê. Wexto jo nêweş bo zî. Wexto jo pîzey xo pê bigîro zî. Ma zanê ke pîzey cê deceno.
WERD
Mîyanê jiyaney merdimî de werd muhîm o. Merdim çi boro beden reaksîyon nîşan dano. Zêde şekir boro bi nêweşî şekirî, zêde rûnin borê bi nêweşî kolestrolî, la ti tam çîyanê gorey bedenê xo ra borê zî beden ana hawneno to ra. Wexto çîyo “fabrîkasyon” merdim boro beden zehf aciz beno, çîyo organîk boro beden dilşa beno. Coka zî çîyê ma wenê zehf, zehf muhîm ê.
Bi kilmî ma vacê, qaso ma hawnenê ziwanê xo ra, ma qeybî ziwanê xo xebate kenê, ma wazenê ziwanê ma serê lingan de bimano, ziwanê ma raver şoro; qaso ma qeybî aborî xebetênê, wazenê aborî xo baş bikerê, gere ma endê ke zî bawnin bedenê xo ra, qeybî ê zî bixebetîyê. Ma wayîr ro ê bedenî vecîyê. Dewletî zî qaso pere qeybî tang û topan, balafir û fuzeyan xerc kenê, endêke qeybî merdiman, qeybî bedenê merdiman, qeybî weşîya bedenan xerc bikerê endêke go beşkê vernî vîrusan bigirî, beşkê însanan bikerê weş.
Semedo ma rojanê vîrusê korona ra derbas benê hawnayîş, wayîr vejîyayîşê bedenî zehf muhîm o. Eke ma wayîr ro bedenê xo vecîyê, ma bedenê xo pak û merdiman ra dûrî bigîrê ma go endêke beşkê ene îletey vîrusî xo ra dûrî bigîrê.
Enî heme çî zî bi aqil benê. Verînanê ma vato “Aqil taca zerdin a, serê sereyê her kesî de nîya.” Ma a taca zerdine bigîrê û bidê serey xo. Bi a tace hem wayîrê bedenê xo vecîyê, hem wayîr ro şarê xo vecîyê.