Polîtîkayê zext, çokdayîş, tepiştiş û daliqnayîşî yê dewleta Îranî dewam kenê. Îran de cinîya kurde Jîna Mehsa Emînîya 22 serre ya ke 13ê êlula 2022yî de hetê ‘polîsanê exlaqî’ ra tepişîyabî, hîrê rojan îşkence dî. Jîna Emînîye dima ke hîrê rojan koma de mende, dinyaya xo vînî kerde. Qereqolî îdîa kerdbî ke wextê destbendkerdişî de Jîna Emînî krîzê qelbî vîyarta, la bi şahîdan û belgeyan ame tesdîqkerdiş ke netîceya îşkenceyî de kewta koma. Dima ke Jîna Emînî dinyaya xo vînî kerde, çalakîya verêne şaristanê Seqizî yê Rojhelatê Kurdistanî de ameye kerdene.
Qetilkerdişê Jîna Mehsa Emînîye ra dima xeylê şaristanan de çalakîyî dîyayî destpêkerdene û çalakî vilayê her cayî bîyî. Cinîyan sloganê ‘Jin Jiyan Azadî’ berz kerd û bi sloganê ‘Eke gijik nêbo, gune zî çinî yo’ gijikê xo pa kerdî. Xeylê şaristananê Îranî de kesê namdarî zî vejîyayî meydanan, laçikê xo vetî û hêrsê xo yê vera hukmatê Îranî nîşan da.
Jîna ra dima Armîta
1ê teşrîna verêna 2023yî de paytextê Îranî Tehran de hêzanê dewleta Îranî seba ke sereyê xo nêgirewt, hêrişê kênaya kurde Armîta Girawende (16) kerdbî. Armîta Girawenda ke şaristanê Kirmanşahî yê Rojhelatê Kurdistanî ra ya, hêrişî ra dima 28 rojan Tehran de nêweşxaneyêk de koma de mende û Armîta zî dinyaya xo bedilnaye.
Xoverdayîşî Îran hêrs kerd
Qetilkerdişê Jînaye ra dima çalakî vilayê bîyî û silogano ‘Jin Jiyan Azadî’ ke bi serkêşîya cinîyan ame berzkerdiş dinya de veng da û bî felsefeya cuye. Dimayê qetilkerdişê Jîna û Armîta her çend ke xoverdayîş û serewedarnayîş berz bibo, hêrişê rejîmê Îranî zî gird bî. Destbendkerdiş, tepiştiş û daliqnayîş hema zî dewam kenî û xeylê merdimê ke çalakîyan de ameyî tepiştiş nika paweyê daliqnayîşî yî.
Tepişteyî yenê daliqnayîş
Tepişteyê sîyasî Muhammed Qabadlo û Farhad Salîmî 23yê çeleyî de hetê rejîmê Îranî ra ameyî daliqnayîş. Reaksîyonê hemverê rejîmî yê semedê daliqnayîşî tepişteyê sîyasî dewam kenî û 61 cinîyê tepişteyê sîyasî yê Zîndanê Evînê bi pêvînayîşê serê telefonî ke keyeyê xo reyde kerdî de pê hesnayî ke semedê protestokerdişê daliqnayîşan dest bi grevê vêşanîye yê pêroyî kerdî.
Rojhelat de zî grev est o
Qerarê grevî ra dima xeylê hunermend û sîyasetmedaran zî dîyar kerd ke ê do paştîdayîş bidî grevê vêşanîye. Mîyanê hunermendanê ke mesaj pare kerd de Mehdî Yarrahî, rojnameger Masih Alînejad, şaîr Hassan Homayun û aktîvîstê tepişteyî Sepideh Qalian, Zainab Jalalian û Tomaj Salehî zî est ê. Tewr peynî tepişteya sîyasî ya kurde Zeyneb Celalîyan ke Zîndanê Yezdê de tepişte ya, pê hesna ke semedê paştdayîşê 61 cinîyan tewrê grevê vêşanîye bîya.
Bakur de grev dewam keno
Ganî bêro vîrvistiş ke Bakur de zî grev û Nobeta Edaletî est ê. 9ê teşrîna verêna 1998î de hemverê Serekê PKKyî Abdullah Ocalanî de komploya mîyanneteweyî dest pêkerd û 15ê sibata 1999î de teslîmê Tirkîya ame kerdiş. Rayberê PKKyî a roje ra nata Îmraliyî de binê tecrîdê giranî de yeno tepiştiş. 3 serrî yo ci ra xebere nîna girewtiş û 10ê teşrîna verêne de 74 merkezanê dinya de bi sloganê “Abdullah Ocalanî rê azadî, problemê kurdan rê çareserîya sîyasî” hemle dîya destpêkerdiş. 27ê teşrîna peyêne de zîndananê Kurdistan û Tirkîya de grevê vêşanîye bi eynî sloganî ame destpêkerdiş û dima ra keyeyanê tepişteyan semedê paştîdayîşî çalakîya Nobeta Edaletî daye dest pêkerdiş.
