26 Nisan, Cuma - 2024

Gösterilecek bir içerik yok

Psîkolojîyê rayedaran xeripîya

Hêlîn Uzel

Tarîx destpêkê aşma Teşrîna Verêne nawit. Serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne ya 2014î heme xeyalanê xelîfatîye ê çeteyanê DAIŞî û Serokkomarê tirkî Tayyîp Erdoganî sero bin kerd. Çeteyanê DAIŞî serra 2014î de Şengalî ra dima, seba qirkerdişî verê xo dayî bajarê Kobanê û dest bi hêrişan kerdî. Xêncê taxêka qicek, pêroyê Kobanê binê îşgalê çeteyanê DAIŞî de bî. Dewleta tirke hêvî kerde ke aye taxe de zî xoverdayîş têk şêro û Kobanê de qirkerdişêko pîl pêk bêro û bi no awayî serkewtişê xo yê bi hemkarîya çeteyanê DAIŞî îlan bikera. Eynî wextî de lejvanê YPG û YPJyî bado ke sivîlan dewan ra vetî û berdî cayanê asayîyan, verva çeteyan dest xoverdayîşê destanî pê ard.

Lejvanan bi tifinganê ferdî û îmkananê kêmî cewab da hêrişan û vera hovîtîya çeteyan de welatê xo pawit. Verva naye Erdoganî paştîdayîşê xo yê seba çeteyan dahana zêdina û vernî de 5ê Teşrîna Verêne de PYDyî zêy terorîst îlan kerd û bi vatişê “Kobanê ha kewt, ha keweno” hetgiranê xo geş kerd û seba ke şarê kurd Kobanê de binê faşîzm û tarîtîya çeteyanê DAIŞî de bo kêfweşîya xo ard ziwan. Nêy vatişanê Erdoganî seba şarê kurd vatişê peyên bi û êdî sabrê kurdan nêmend. Roja 6ê Teşrîna Verêne de vakurê Kurdistanî de serewedaritişêko tarîxî dest pêkerd û heme hesabê qilêrinî ê dewleta tirke û çeteyanê DAIŞî sero bin bî. Vakurê Kurdistanî de bi se hezaran kesî bi sloganê “Her ca Kobanê yo, her ca xoverdayîş o” vejîyayî kuçeyan. No serewedaritiş wextêko zaf kilm de hemeyê Tirkîya û Ewropa ra vila bî. Her cayî de têgêrayîşêko heta nika qet ke nêameyo dîyîş dest pêkerd û şar heme cayî de seba paştîdayîşê Xoverdayîşê Kobanê û lejvananê YPG û YPJyî çalakîyan darvist. Vakurê Kurdistanî de hêzê dewlete û komanê nijadperest-paramîlîterî hêrişê şarî kerdî, labelê reyna zî ser nêkewtê. Serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne de Cizîra Botane ra heta metropolanê Tirkîya bi desan bajaran de çalakîyê girseyî pê ameyî. Vakurê Kurdistanî de awanîyê dewlete ê fermî û wesayîtî ameyî veşnayîş. Şarê Nisêbîn û Cizîra Botanî xo ro sînor qelebna û derbazê Rojawanî bî. Hukmatê AKPyî zî zêy çeteyanê DAIŞî verva kurdan dest bi komkiştişan kerd. Goreyê zanayîşan zafêrî 40 kesî cuwîya xo vînî kerd û bi seyan kesî dirbetin bîyî û reyna bi seyan kesî ameyî binçimkerdene.

Bajarê Çewlîgî de rejîmê tirke serre ro provokasyonan da û 9ê Teşrîna Verêne de 2 polîsê xo kiştê û seba ke suco ke kerd bierzo şarî ser 4 welatîyan qetil kerd. La şarê kurd çonk nêna ro û xoverdayîşê xo berz kerd. Serewedaritişê şarî û xoverdayîşê Kobanê tersêko pîl vist zerrîya rejîmê tirke. Rejîmê tirke nêverda seba Kobanê korîdorêke bêro akerdene û heme hedkarîyê ke do sînorî ra biameyênê şirawitene, asteng kerd.

Badê serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne xoverdayîş zafêrî berz bî. Kobanê nêkewt û xoverdayîşî ser saet, roj, hewteyî, aşmî û serrî derbas bîyî. Înan ke paweyê kewtişê Kobanê bî, bi xo kewtê û xeyalê înan qirika înan de mend. Her ke xoverdayîş berz bî, ro qada mîyanneteweyî de zî tesîrêk global ame kerdene. Hemeyê dinya bi vengê Kobanê hesîya û no xoverdayîş çar parçeyê Kurdistanî û dinya ro vila bî. Xoverdayîşê Kobanê û serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne tarîxê şarê kurdî de ripelêko newe û rayirê dîplomasî akerd. Hêzê mîyanneteweyî (hêzê koalîsyonî) ke verva hêrişê Kobanê de bêveng bîyî, bi saya serewedaritişê 19ê Teşrîna Verêne raya yewine mecbur mendê ke hawayî ra bi desan konteynirî bi çek, cebilxane û malzemeyanê tibbî bişirawê Kobanê.

Xoverdayîşê Kobanê rayîr seba serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne akerd û no serewedaritiş qederê Kobanê vurna. Çeteyanê DAIŞî raya yewine Kobanê de têk şî. 7 serrî ra dima zî tesîrê xoverdayîşê Kobanê û serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne dinya sero esto. Rayedarê dewleta tirke ke psîkolojîyê înan xeripîya, têkşîyayîşî ra dima plananê qetlîyamanê neweyan viraşt û ewro hama zî dewam keno. Mînaka naye zî sucê şerrî ke herêmanê Zap, Metîna û Avaşînî de pê ameyê yî. Artêşa tirke destpêka serra 2021î ra verva şarê kurdî û lejvananê azadîye de gazo kîmyewî bi kar ana. Nizdîyê yew aşmî yo ke gazo kîmyewî ê neweye ke zafêrî xidaro, bi kar ana. Eşkerayo ke Amerîka, Yewîya Ewropa (NY) û NATO naye zanê, çimkê ê ke paştîdayîşê teknîkî danê Tirkîya ê bi xo yê. Nêy hêzan zî şirîkê nêy sucê verva medimayîye yê û ganî bizanê ke zêy xoverdayîşê Kobanê û serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne do xoverdayîşê ewladanê şarê kurdî yo verva faşîzm û qetilkerdişan bêmaben dewam bikero.

Naveroka berê
Naveroka ya piştî vê

Psîkolojîyê rayedaran xeripîya

Hêlîn Uzel

Tarîx destpêkê aşma Teşrîna Verêne nawit. Serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne ya 2014î heme xeyalanê xelîfatîye ê çeteyanê DAIŞî û Serokkomarê tirkî Tayyîp Erdoganî sero bin kerd. Çeteyanê DAIŞî serra 2014î de Şengalî ra dima, seba qirkerdişî verê xo dayî bajarê Kobanê û dest bi hêrişan kerdî. Xêncê taxêka qicek, pêroyê Kobanê binê îşgalê çeteyanê DAIŞî de bî. Dewleta tirke hêvî kerde ke aye taxe de zî xoverdayîş têk şêro û Kobanê de qirkerdişêko pîl pêk bêro û bi no awayî serkewtişê xo yê bi hemkarîya çeteyanê DAIŞî îlan bikera. Eynî wextî de lejvanê YPG û YPJyî bado ke sivîlan dewan ra vetî û berdî cayanê asayîyan, verva çeteyan dest xoverdayîşê destanî pê ard.

Lejvanan bi tifinganê ferdî û îmkananê kêmî cewab da hêrişan û vera hovîtîya çeteyan de welatê xo pawit. Verva naye Erdoganî paştîdayîşê xo yê seba çeteyan dahana zêdina û vernî de 5ê Teşrîna Verêne de PYDyî zêy terorîst îlan kerd û bi vatişê “Kobanê ha kewt, ha keweno” hetgiranê xo geş kerd û seba ke şarê kurd Kobanê de binê faşîzm û tarîtîya çeteyanê DAIŞî de bo kêfweşîya xo ard ziwan. Nêy vatişanê Erdoganî seba şarê kurd vatişê peyên bi û êdî sabrê kurdan nêmend. Roja 6ê Teşrîna Verêne de vakurê Kurdistanî de serewedaritişêko tarîxî dest pêkerd û heme hesabê qilêrinî ê dewleta tirke û çeteyanê DAIŞî sero bin bî. Vakurê Kurdistanî de bi se hezaran kesî bi sloganê “Her ca Kobanê yo, her ca xoverdayîş o” vejîyayî kuçeyan. No serewedaritiş wextêko zaf kilm de hemeyê Tirkîya û Ewropa ra vila bî. Her cayî de têgêrayîşêko heta nika qet ke nêameyo dîyîş dest pêkerd û şar heme cayî de seba paştîdayîşê Xoverdayîşê Kobanê û lejvananê YPG û YPJyî çalakîyan darvist. Vakurê Kurdistanî de hêzê dewlete û komanê nijadperest-paramîlîterî hêrişê şarî kerdî, labelê reyna zî ser nêkewtê. Serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne de Cizîra Botane ra heta metropolanê Tirkîya bi desan bajaran de çalakîyê girseyî pê ameyî. Vakurê Kurdistanî de awanîyê dewlete ê fermî û wesayîtî ameyî veşnayîş. Şarê Nisêbîn û Cizîra Botanî xo ro sînor qelebna û derbazê Rojawanî bî. Hukmatê AKPyî zî zêy çeteyanê DAIŞî verva kurdan dest bi komkiştişan kerd. Goreyê zanayîşan zafêrî 40 kesî cuwîya xo vînî kerd û bi seyan kesî dirbetin bîyî û reyna bi seyan kesî ameyî binçimkerdene.

Bajarê Çewlîgî de rejîmê tirke serre ro provokasyonan da û 9ê Teşrîna Verêne de 2 polîsê xo kiştê û seba ke suco ke kerd bierzo şarî ser 4 welatîyan qetil kerd. La şarê kurd çonk nêna ro û xoverdayîşê xo berz kerd. Serewedaritişê şarî û xoverdayîşê Kobanê tersêko pîl vist zerrîya rejîmê tirke. Rejîmê tirke nêverda seba Kobanê korîdorêke bêro akerdene û heme hedkarîyê ke do sînorî ra biameyênê şirawitene, asteng kerd.

Badê serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne xoverdayîş zafêrî berz bî. Kobanê nêkewt û xoverdayîşî ser saet, roj, hewteyî, aşmî û serrî derbas bîyî. Înan ke paweyê kewtişê Kobanê bî, bi xo kewtê û xeyalê înan qirika înan de mend. Her ke xoverdayîş berz bî, ro qada mîyanneteweyî de zî tesîrêk global ame kerdene. Hemeyê dinya bi vengê Kobanê hesîya û no xoverdayîş çar parçeyê Kurdistanî û dinya ro vila bî. Xoverdayîşê Kobanê û serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne tarîxê şarê kurdî de ripelêko newe û rayirê dîplomasî akerd. Hêzê mîyanneteweyî (hêzê koalîsyonî) ke verva hêrişê Kobanê de bêveng bîyî, bi saya serewedaritişê 19ê Teşrîna Verêne raya yewine mecbur mendê ke hawayî ra bi desan konteynirî bi çek, cebilxane û malzemeyanê tibbî bişirawê Kobanê.

Xoverdayîşê Kobanê rayîr seba serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne akerd û no serewedaritiş qederê Kobanê vurna. Çeteyanê DAIŞî raya yewine Kobanê de têk şî. 7 serrî ra dima zî tesîrê xoverdayîşê Kobanê û serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne dinya sero esto. Rayedarê dewleta tirke ke psîkolojîyê înan xeripîya, têkşîyayîşî ra dima plananê qetlîyamanê neweyan viraşt û ewro hama zî dewam keno. Mînaka naye zî sucê şerrî ke herêmanê Zap, Metîna û Avaşînî de pê ameyê yî. Artêşa tirke destpêka serra 2021î ra verva şarê kurdî û lejvananê azadîye de gazo kîmyewî bi kar ana. Nizdîyê yew aşmî yo ke gazo kîmyewî ê neweye ke zafêrî xidaro, bi kar ana. Eşkerayo ke Amerîka, Yewîya Ewropa (NY) û NATO naye zanê, çimkê ê ke paştîdayîşê teknîkî danê Tirkîya ê bi xo yê. Nêy hêzan zî şirîkê nêy sucê verva medimayîye yê û ganî bizanê ke zêy xoverdayîşê Kobanê û serewedaritişê 6-8ê Teşrîna Verêne do xoverdayîşê ewladanê şarê kurdî yo verva faşîzm û qetilkerdişan bêmaben dewam bikero.

Naveroka berê
Naveroka ya piştî vê