Dewleta tirke êrîşê xo êy qirkerdişî, seranserê Kurdistanî de zêdnayê. Vakûrî ra Rojava, Vaşûrî ra Şengale û Mexmûr, her cayî de Kurdan qetil kena. Di na hovîtîya dewleta tirke de şirîko tewîr pîl PDK-Barzanî yê. Di binê nameyê Kurdîtîye de, bi dişmenanê Kurdan reyde di qetilkerdişê Kurdan de ca genê. Êrîşêy tewir peyînî êy verva buroya KNKyî ya Hewlêre û balafirgeha Silêmanîye, nîşaneyê pêvajoyêke newîye yê.
KNK zê sazîyêka Kurde xebatanê yewîtîya neteweyî ya Kurdan kena û heme hêzanê Kurdan reyde di mîyanê têkilîyan de ya. Reyan buroya KNKyî 17 serrîy o di Hewlêre de ya û heta nîka êrîşêko winayin pêk nîyameyo. No êrîş bi awayêkê eşkera, êrîşê verva nêy xebatan o. Çiyo ke dewleta tirke tewir zaf tersneno, yewîtîya Kurdan a. Bi no sebeb zî yewîtîya Kurdan nîna waştene.
Nêzdîbîyayîşê YNKyî
Dewleta tirke ya qirkere wextêko derg o wazena YNKyî zî zê PDK bi temamî bigêro binê destê xo û bi kar bîyaro. YNKyî di na mijare de astengî vetîy û bi goreyêko rejîmê faşîstî waştê, tênêgeyra. Naye sero, verva YNKyî tay ambargoy amey ronayene. Seferê hewayî êy Silêmanîye, hetê dewleta tirke ra deyay vindarnayene. Her çende YNKyî bi awayêko ke hewce kerdê, nêrazîbîyişîy nîşan nêday zî la çîyêy ke dewleta qirkere vaştîy zî nêkerdîy.
Perro bîn de Serekê YNKyî Bafil Talabanîyî Rojava zîyaret kerdbî û bi Fermandarê Pêroyî yê QSDyî birêz Mazlûm Ebdîyî reyde pêdîyiş pêk ardbî. Reyna bi goreyê neweyanê ke di medya de ca girewt, di operasîyonê herêma Dêrazore ya verva çeteyanê DAÎŞ’î de, hêzêy antî-terorî yê YNKyî zî bi hêzanê QSDyî reyde tewrê operasîyonî bibîy. No ameyêne mehneyê xurtbîyişê têkilîyanê mabênê Rayirberîya Xosere ya Vakûr-Rochelatê Sûrîya û YNKyî. Seba Tirkîya, no ameyêne mehneyê serobinbîyişê plana îşgalê Vaşûrî û bi PDKyî reyde tekoşîna verva Têgêrayişê Azadîye de, bi temamî têkşîyişî. Sebebanê esasîyan êy nêy êrîşî ra yew zî dersedayiş û heşîyarkerdişê YNKyî yo.
Şîrikatîya Tirkîya, Şam û Îranî
Xebatanê yewîtîya netewî ya KNK û nîameyişê raye yê YNKyî ra, bi qasê Tirkîya, Rûsîya û dewletêy bînî êy herême zî aciz ê. Bi zextanê Îranî, hetê PDK û Iraqî ra bêçekkerdişê partî û rayvistinanê Kurdan êy sînorê Îranî zî gere di na çarçova de bêrê dîyiş. Bi vatişêko kilm, nêy êrîşêy peyênî, di çarçoveya pîlan, proje û stratejîyê hêzanê herêmî êy di dîzaynê Rochelatê Mîyanênî de yenê avervistene. Her çende na plansazîye rew ra di merîyete de ya zî, bi alozîya herêma Dêrazore de, bi temamî eşkera bî. Alozîya Dêrazore, bi şirîkatîya Tirkîya, rejîmê Şamî û Îranî, di binê nameyê serrewedaritişê eşîranê ereban yê verva QSDyî de, planêka verhîra ya verva Kurdanê Azadî, ke nêşikeno bêro teslîmgirotişî bî. QSDyî bi operasîyonê Dêrazore, vernîye ro na plana talûkîye girote.
Sebebêko bîn yê nêy êrîşan zî bi dîzaynê Rochelatê Mîyanênî yê hêzêy hegemonîkan reyde, girêdaye yo. Rochelato Mîyanên, badê Şerrê Cîhanî yê 1’ine ferasetê netewdewletî sero ame dîzaynkerdene û Kurdistan zê persgirayêke di mîyanê çar dewletan de ame barrekerdiş. Se serrêy na plane qedîyay. No dîzayn êdî bi goreyê menfîetanê dîzaynkeran nêbî. Bi ”Wisarê Ereban” yê serra 2010’ine, dime ra bi vetişê DAÎŞ’î herême reyna amî serobinkerdene.
Paradîgmaya Kurdan
Bi goreyê pispor û sîyasetzanan, dîzayno newe yê Rochelatê Mîyanênî ver bi peynîye şino. Persgiraya pîle do no bipeynîkerdiş, bi pergalêka senîne bo. Gelo do reyna ro ferasetê netewdewletî agêrê, yan alternatîfêko newe qebûl bikerê. Xora tenê didi alternatîfî est ê. Ya yewine, pergala estî, yanê dorêka bîne ferasetê netewdewletî sero verdayiş ke persgirayan rê nêbî derman. Ya didiyine zî pergala Netewa Demokratîke, ke şaro Kurd verkêşîya aye keno û di Vakûr-Rochelatê Sûrîya de yena rayirberdene. Hêzêy hegemonîkî felsefe û îdeolojîyê na pergale baş nas kenê. Qebûlkerdişê naye, înan rê qasêke zehmet o. La rayirêka bîne zî çîn ya. Heke alternatîfo yewîn bêro qebûlkerdene, persgiraya Kurde çareser nêbena. Bê çareserbîyişê persgiraya Kurde zî tu plan û proje, di Rochelatê Mîyanênî de êdî bi ser nêkeweno. Di Rochelatê Mîyanênî de hêza tewir birayvistinbîyî û dînamîke Kurd ê û paradîgmaya înan a. Reyna di tarîtîya ferasetê cîhadîstîye de civato tewir sekuler û demokratîk zî Kurd û pêkameyê bi kurdan reyde êy herme yê. Bi vatişêko kilm, alternatîfo tewir derbasdar, projeyê Kurdan, projey netewa demokratîke yo.
Parsekê Medîne
Di serre de Tirkîya, heme dewletê herême di ferqê naye de yê. Heke dîzayno newe nêy alternatîfî sero bêro ronayiş, heme îqtîdarê nêy dewletan têk şinê û Rochelato Mîyanên beno cografîyayêka demokratîke. Di serre de Tirkîya heme hêzêy herêmî, bi ney tersî rakewenê û heşîyar benê. Seba bisernêkewtişê naye zî heme îmkananê xo xerc kenê. Ney îhtîmalî ra tewir zaf dewleta tirke tersena. Dewleta tirke bi ney tersî, heme îmkananê xo yê sîyasî, aborî, eskerî û dîplomatîkan bi kar ana. Erdogan bi dewlet û dormeyanê ke heta nika dişmen îlan kerdîbî reyde, têkilîyan ronano. Zê kingêrê verva vayî, ge verara Pûtînî ge yê Bîdenî de yo. Reyna zê ”parsekê Medîne” welatê ereban ra eman wazeno û bîyo qeşmerê çapemenîya ereban.
Dîzayno newe yê Rochelatê Mîyanênî, di pêvajoya qerarî de yo. Di serre de dewleta tirke û Erdogan, heme hêzê herêmî seba pêknêameyişê naye, di mîyanê têgêrayişî de yê û planan virazenê. Êrîşêy verva Kurdan ke roc bi roce zêdîyenê, ney esasî sero yê.
