Enî rojan belgefîlmêko bi nameyê “Taşlarla Konuşan Adam” (Merdimo ke Siyan/Kereyan dir Xeberan Dano) ame mojnayîş. Belgefîlm hîkayeyê kurdêkîyo bi nameyê Mehmet Kuşmanîyo ke 80 serrî yo ano verê çimanê temaşekerdoxan.
Mehmet Kuşman Wan de, kele de nobedarî (bekçîtî) keno, yeno 60 serrî û enî karî keno. Mehmet Kuşmano ke verê destê arkeologan de bîyo û ewca de nobedarî zî kerdo, wayîrê hîkayeyêkê xususî yo. Hîkayeyê ci eno yo ke ew xwu bi xwu ziwanê urartû musayo. Dinya de nizdê 20 tenî estê ke ziwanê urartû zanê ke Mehmet Kuşman yew înan ra wo.
Wexto ke Kuşmanî cayê arkeolojî de xebetiyayêne eno ziwan meraq kerdo û ser o vinderto. Şarê urartû 2500 serran verî miyanê dîroka dinya de bî vînî û enka înan ra yew nêmendo, ziwanê înan zî bi enê hawayî wo. La dinya de tenî çend însanî estê ke ziwanê înan musayo. Înan ra yew zî zeg ma va Kuşman o. Kuşman qeybî ziwan bimuso bi serran xebetiyayo. Tenî 3 (hîrê) serrî serê alfabe de xebetiyayo, alfabe fam kerda, musaya û a nuşta. Dima ra zî dest pê kerdo û çekûyî musayê û enka tam bi temamî heme urartûyî zano. Belgefîlm de zî yeno mojnayene ke ew nuşteyanê serê siyan ke bi ziwanê urartûyî ameyî nuştiş waneno, çarneno ya û vano ke eno belge vano çi.
Derhênero kurd Bulent Boralî belgefîlm anto. Boral qeybî belgefîlmî çend reyî şiyo Wan, bi Mehmet Kuşmanî dir xeberî dê û ew anto kamera. Dima ra zî belgefîlmê xwu yo 32 deqîqeyî temam kerdo.
Belgefîlm reya yewîne (29.06.2022) di Rojanê Belgefîlmê Stenbolî Documentarist de ame mojnayîş. Documentarist emsar reya 15. virazîya û dewrê 70 belgefîlmî tede ameyî mojnayîş ke çend hebî ê derhêneranê kurdan bîyî. Belgefîlmê Bulent Boralî “Taşlarla Konuşan Adam” zî înan ra zo bî. Heta etîya temam. La çi eleqeyê ci bi kirmanckî (zazakî) ra esto?
Eleqe eno yo. Derhêner Bulent Boral bixwu zî kirmanc o (zaza wo) û ew bixwu zî baş bi kirmanckî nêzano. Dimayê belgefîlmî ma sohbet kenê, vano “Ziwano ke 2500 serran verî bîyo vînî, tenê ke zor dano xwu û ê ziwanî museno. Ez bixwu zî kirmanc a. Kirmanckîyê ma zî talûkeyê vînîbîyayîşî de wo. Gere ma ziwanê xwu bimusê. Hîkayeyê Mehmet Kuşmanî ma rê mojneno ke, merdim biwazo eşkeno wext bivirazo û ziwan bimuso. Gere ma ziwanê xwu ana bimusê.”
Erê. Dinya xwura ana wa. Ti bikerê ti go borê. Ti erd biramê ti go weçînê.
Henî pîlanê ma zî vatêne, “Homa vano to ra cehd, mi ra mirad.” Ti cehd bikerê, yanê ti kede bidê, helbet go miradê to bivirazîyo. Mehmet Kuşmanî zî ana kerdo. Bi serran kede daya û ew ziwan musayo. Kirmanckîyê ma zî ena sewîye de wo. Ma ser o nêvinderê go bibo vînî, la ma ser o vinderê?
